“Arts and Crafts, 19. Yüzyılın ikinci yarısında, Avrupa’da dönemin endüstriyelleşmede öncü ülkesi olan İngiltere’de ortaya çıkan, dekoratif sanatlar ve tasarım alanında etkili olan bir akımdır. İsmini İngiltere’de 1887 yılında kurulan “Arts & Crafts Exhibition Society”den almaktadır. Arts and Crafts Society, sanat, zanaat ve endüstriyel üretimle ilgili tartışmaların yürütüldüğü ve İngiltere ve denizaşırı ülkelerde sergiler düzenleyen bir dernektir.
Arts and Crafts akımı, genel anlamda endüstriyel üretime karşı çıkarak, insan emeğinin yerini makine üretiminin almasına bir eleştiri olarak ortaya çıkmıştır. Bu akımla birlikte, sanayileşme sonucu ortaya çıkan seri üretim ürünler kalitesiz bulunarak, daha sağlam ve kaliteli olan el işçiliği savunulmuştur. Ancak, ürünler el yapımı olduğundan maliyetler yükselmiş ve sadece belli bir kesim tarafından ulaşılabilmelerine sebep olmuştur.
Bu akımın en bilinen isimleri John Ruskin ve William Morris’tir. Morris, şiir ve roman alanı dahil olmak üzere sanatın pek çok dalında eserler üreten ve bu alanlardaki teknikleri iyi bilen bir tasarımcıdır. Onun görüşüne göre sanatçıların pek çok teknik konusunda kendilerini geliştirmesi gerekmektedir. Ayrıca, endüstriyel üretime karşı olan Morris’e göre, sanatçılar ve zanaatkarlar arasındaki ayrım ortadan kalkmalıydı. Bu görüş sebebiyle, Arts&Crafts akımı modernizmin ve Bauhaus’un hazırlayıcısı olarak kabul edilmektedir. William Morris’in en çok bilinen üretimleri ise kitap tasarımları ve duvar kağıtları üzerine yaptığı işlemelerdir. Duvar kağıtlarını basmak için elle oyulmuş büyük tahta bloklar kullanan Morris, özellikle doğadan alınan figürleri*, el işçiliğiyle mineral ve bitki bazlı boyalarla işlemiştir.
Kaynak
Arts&Crafts akımından etkilenilerek, duvar kağıdından mimariye pek çok alanda ürünler verilmiştir. Ürünler, belirli bir ortak stildense, ideolojik bir temele dayanmaları sebebiyle düşünsel anlamda ortaklık göstermektedir. Mimarlık alanında bu akımın en bilindik örneklerinden biri ise “Kırmızı Ev”dir.
Kaynak
William Morris’in Philip Webb ile gerçekleştirdiği ortak projedir. Orta Çağ mimarisinden esinlenen ve gotik mimari stilinden izler taşıyan bu yapıda en çok öne çıkan özellikler kırmızı tuğlalar ve farklı yüksekliklerdeki pencerelerdir.
1905-1920 yılları arasında Amerika’da da yayılan Arts & Crafts akımı kendini mimari alanında göstermiş ve popülerlik kazanmıştır. Bu stildeki yapılar için öne çıkan özellikler, sade formlar ve yerel malzeme kullanımı olmuştur. Aileler açısından tercih edilebilir olmaları ve yaygın olarak inşa edilmeleri sebebiyle günümüzde bu tarz yapılar Amerika’da sıklıkla restore eden yapılardan olmuştur. Bu stildeki binalardan en ünlülerinden biri de Gustav Stickley müzesine dönüştürülen binadır.
Kaynak
Tasarımda Arts&Crafts Akımı
Arts & Crafts tasarımcılarının en önemlileri, Charles Rohlfs, Gustav Stickley, William Grueby, Frank Lloyd Wright ve Dirk van Erp’tir. Tasarım alanında da benzer ideolojiyi sürdüren bu akım ile ortaya çıkan ürünler, dönemin ucuz seri üretim ürünlerini eleştirirken, maliyetleri sebebiyle sadece belirli bir kesim tarafından karşılanabilmişlerdir. Makineleşmeyle birlikte yok olan sanatsal üretimleri de tasarım objelere entegre ederek, el işçiliği yüksek ürünler ortaya koymuşlardır. Ayrıca işlevselliğin de ön planda olduğu bu dönemde, malzemeyi iyi tanımak oldukça önemli olup en çok ahşap malzeme kullanılmıştır. Meşe ise en çok kullanılan ağaç türü olup, akçaağaç gibi diğer ağaç türleri de sıklıkla kullanılmıştır. Renk seçimleri ise doğal renklerden yana olmuş kahverengi ve yeşil gibi renkler öne çıkmıştır.
Charles Rohlfs, Anna Katherine Green ile birlikte tasarladığı “Meşe Sandalye”nin Met Müzesi’ndeki açıklamasına göre, bu ürün tasarımcının en modernist eserlerinden biri sayılmaktadır. El işçiliğinin yoğun olduğu sandalyenin detaylarında Rohlfs’un tasarım ve işçilik becerileri ile Anna Katherine Green’in bilime olan ilgisi görülebilmektedir.
Kaynak
Sıklıkla kullanılan malzemelerden olan meşe ile üretilmiş bir başka ürün ise Gustav Stickley’nin 1905 yılında tasarladığı “Settee” isimli ürünüdür.
Kaynak: Moma
Arts & Crafts akımının önemli tasarımcılarından biri de metal işçiliği konusunda ustalaşmış Dirk van Erp’tir. Tasarımcı en çok sıcak renkler ve sade ama el işçiliği ile bezenmiş detaylara sahip masa lambası tasarımları ile bilinmektedir.
Kaynak
*Bununla ilgili My Modern Met’den alınmış bir bilgiye göre: “William Morris kuş figürleri çizememektedir, kuşları çizmesi için arkadaşı ve ortağı Philipp Web’ten yardım almaktadır.”
Kaynaklar
